Οι ευρωβουλευτές επικρίνουν το σχέδιο  της Επιτροπής για έναν ανεξάρτητο φορέα δεοντολογίας για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ! Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε με 365 ψήφους υπέρ, 270 κατά και 20 αποχές, το Κοινοβούλιο αποκαλεί το σχέδιο συμφωνίας για τον φορέα δεοντολογίας «μη ικανοποιητικό και όχι αρκετά φιλόδοξο» τονίζοντας ότι «υπολείπεται ενός πραγματικού φορέα δεοντολογίας», ο οποίος είχε ήδη προταθεί από το Κοινοβούλιο πριν από δύο χρόνια.

Το Κοινοβούλιο εκφράζει επίσης τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή πρότεινε να συμμετέχουν στη σύνθεση του φορέα μόνο πέντε ανεξάρτητοι ειδικοί (ένας ανά θεσμικό όργανο της ΕΕ) και μόνο ως παρατηρητές, και όχι στο εννεαμελές όργανο που θα απαρτιζόταν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες δεοντολογίας που είχε ζητήσει το Κοινοβούλιο. Οι ευρωβουλευτές επιμένουν ότι ο φορέας δεοντολογίας θα πρέπει να είναι σε θέση να διερευνά ισχυρισμούς παραβίασης των κανόνων και να ζητά διοικητικά έγγραφα, σεβόμενο την ασυλία και την ελευθερία της δημοκρατικής εντολής των ευρωβουλευτών. Θα πρέπει να έχει ακόμη την αρμοδιότητα χειρισμού συγκεκριμένων υποθέσεων εάν ένα συμμετέχον θεσμικό όργανο ή οποιοδήποτε από τα μέλη του το ζητήσει, σημειώνουν οι ευρωβουλευτές. Τονίζουν επίσης ότι ο φορέας θα πρέπει να είναι σε θέση να εκδίδει συστάσεις για κυρώσεις, οι οποίες θα πρέπει να δημοσιοποιούνται μαζί με την απόφαση που λαμβάνεται από το αντίστοιχο θεσμικό όργανο ή μετά από την εκπνοή σχετικής προθεσμίας.

Άλλα βασικά σημεία που αναφέρει το ψήφισμα περιλαμβάνουν την ανάγκη συνεργασίας των ανεξάρτητων ειδικών σε συγκεκριμένες υποθέσεις με το εκάστοτε μέλος που εκπροσωπεί το εμπλεκόμενο θεσμικό όργανο, την δυνατότητα του φορέα να λαμβάνει και να αξιολογεί δηλώσεις συμφερόντων και περιουσιακών στοιχείων, και τον επιμορφωτικό και καθοδηγητικό του ρόλο.

Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν επίσης τη λύπη τους για το γεγονός ότι η πρόταση δεν καλύπτει το προσωπικό των θεσμικών οργάνων, το οποίο υπόκειται ήδη σε κοινές υποχρεώσεις, και τονίζει την ανάγκη να προστατεύσει ο οργανισμός τους πληροφοριοδότες, ιδίως τους Ευρωπαίους δημόσιους υπαλλήλους.

Όσον αφορά τις προσπάθειες του Κοινοβουλίου για μεγαλύτερη διαφάνεια, ακεραιότητα και λογοδοσία, οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι στο Κοινοβούλιο βρίσκεται ήδη εν εξελίξει η επανεξέταση του πλαισίου του με στόχο την ενίσχυση των διαδικασιών για την αντιμετώπιση παραβιάσεων των κανόνων (ιδίως του κώδικα δεοντολογίας), τον καλύτερο σχεδιασμό του μηχανισμού κυρώσεων και τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αρμόδιας συμβουλευτικής επιτροπής. Τονίζουν ότι σε πρόσφατες καταγγελίες διαφθοράς, οι ΜΚΟ φαίνεται να έχουν χρησιμοποιηθεί ως φορείς ξένης παρέμβασης και ζητούν την επείγουσα αναθεώρηση των υφιστάμενων κανόνων με στόχο να καταστούν οι ΜΚΟ πιο διαφανείς και υπεύθυνες. Θα πρέπει να απαιτείται πλήρης προκαταρκτικός χρηματοοικονομικός έλεγχος για τις οντότητες που εγγράφονται στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ, τα περιστατικά μεταπήδησης στον ιδιωτικό τομέα στα οποία εμπλέκονται ΜΚΟ θα πρέπει να μελετηθούν περαιτέρω όσον αφορά τις συγκρούσεις συμφερόντων, αλλά και τα μελλοντικά μέλη του φορέα δεοντολογίας θα πρέπει να αυτοεξαιρούνται από υποθέσεις που αφορούν το έργο ΜΚΟ από τις οποίες έχουν λάβει αμοιβή, τονίζουν οι ευρωβουλευτές.

Το Κοινοβούλιο, υπό την ηγεσία της προέδρου του Roberta Metsola, θα συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο και την Επιτροπή με στόχο την ολοκλήρωση τους πριν από το τέλος του 2023, και διατηρώντας το ψήφισμα του 2021 ως βάση της διαπραγματευτικής του θέσης.