Αθήνα 30.9.2011, 12:45

Εγκυκλίους για συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά θέματα εξέδωσε σήμερα το υπουργείο Εργασίας.

Οι εγκύκλιοι αφορούν τα εξής θέματα:
- Σύνταξη λόγω θανάτου στον επιζώντα σύζυγο από  φορείς και τομείς επικουρικής ασφάλισης.
- Αναγνώριση και εξαγορά χρόνων ασφάλισης στο ΕΤΕΑΜ.
- Ασφάλιση Μελών Αγροτικών Συνεταιρισμών.
- Αναγνώριση χρόνων ειδικών κατηγοριών ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ.
- Ρυθμίσεις Ασφάλισης και Συνταξιοδότησης Αγροτών.
- Αναγνώριση χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας.

* Ακολουθούν οι εγκύκλιοι.

ΘΕΜΑ: Σχετικά με την αναγνώριση και εξαγορά χρόνων ασφάλισης στο ΕΤΕΑΜ
Σχετ.:
α) Το με αριθμ. πρωτ. Τ01/652/17/26.8.2011 έγγραφό σας.
β) Η με αριθμ. πρωτ. Φ80000/οικ.9240/597/11.8.2011 εγκύκλιος του Υπουργείου μας.

Σε απάντηση του (α) σχετικού εγγράφου σας και σε συνέχεια της (β) σχετικής εγκυκλίου του Υπουργείου μας, ως προς την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 40 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ 170 Α΄), σας γνωρίζουμε τα εξής:
1.α. Σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση της παραγράφου 7 του άρθρου 40 του ν. 3996/2011, οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται αποκλειστικά και μόνο για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1.1.2011 και εφεξής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3863/2010, δηλαδή με βάση τις προσαυξημένες χρονικές ή ηλικιακές προϋποθέσεις που οι διατάξεις αυτές ορίζουν για τους φορείς κύριας ασφάλισης και οι οποίες, κατ’ εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 53 του ν. 2084/1992, ισχύουν και στους αντίστοιχους φορείς επικουρικής ασφάλισης. 
β. Πέραν αυτού, επισημαίνεται ότι, οι διατάξεις του άρθρου 40 του ν.3996/2011 έχουν αναδρομική ισχύ από 1.1.2011, ανεξάρτητα δηλαδή από τον ημερομηνία κατάθεσης των σχετικών αιτήσεων περί αναγνώρισης και εξαγοράς χρόνου ασφάλισης, πριν ή μετά τη δημοσίευση του νόμου. Συνεπώς, η παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, που αντικαταστάθηκε με το άρθρο 40 του ν. 3996/2011 και η ισχύς της οποίας θα άρχιζε από 1.1.2011, καθίσταται ανενεργός.
2. Όπως είναι γνωστό, με το τρίτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 53 του ν. 2084/1992, οι ειδικές συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών (ΕΤΕΑΜ) εξακολούθησαν να ισχύουν, κατ’ εξαίρεση της πλήρους εναρμόνισης  των συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων των φορέων επικουρικής ασφάλισης με τις διατάξεις του φορέα κύριας ασφάλισης των ασφαλισμένων τους. Συνεπεία αυτού, βασική προϋπόθεση  για την απονομή επικουρικής σύνταξης από το ΕΤΕΑΜ παραμένει η προηγούμενη συνταξιοδότηση του ασφαλισμένου, για την ίδια αιτία, από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ ή άλλο φορέα κύριας ασφάλισης μισθωτών, και η πραγματοποίηση 4.500 ημερών επικουρικής ασφάλισης για τη χορήγηση σύνταξης λόγω γήρατος. Σε καμία, λοιπόν, περίπτωση οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του ΕΤΕΑΜ δεν τροποποιούνται από το άρθρο 10 του ν. 3863/2010.
3. Από τα ανωτέρω προκύπτει σαφώς ότι, οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται από το ΕΤΕΑΜ εμπίπτουν στις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παρ. 7 του άρθρου 40 του ν. 3996/2011, το οποίο προβλέπει ότι, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι και 31.12.2010, καθώς και για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1.1.2011 και εφεξής, με βάση προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που δεν τροποποιούνται με το άρθρο 10 του ν.3863/2010, εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 2084/1992, όπως αυτό ίσχυε έως την αντικατάστασή του από την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010. Με άλλα λόγια, οι ασφαλισμένοι του ΕΤΕΑΜ αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 40 του ν. 3996/2011.
4. Με δεδομένη τη ρητή νομοθετική ρύθμιση της παρ. 7 του  εν λόγω άρθρου, οι αποφάσεις αναγνώρισης και εξαγοράς χρόνων ασφάλισης που εκδόθηκαν από το ΕΤΕΑΜ, κατ’ εφαρμογή της παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, είναι μη σύννομες και πρέπει οίκοθεν να ανακληθούν ή να τροποποιηθούν, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 2084/1992, όπως αυτό ίσχυε έως την αντικατάστασή του από την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010.
Στα πλαίσια των αρχών της χρηστής διοίκησης και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του ασφαλισμένου, τυχόν ποσά που έχουν καταβληθεί στο ΕΤΕΑΜ για την αναγνώριση και εξαγορά χρόνων ασφάλισης, βάσει των διατάξεων της παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, πέραν των ρητώς αναφερόμενων στην αρχική μορφή του άρθρου 40 του ν. 2084/1992 (π.χ. χρόνος σπουδών) επιστρέφονται ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.
Παρακαλούμε για την ορθή εφαρμογή των ανωτέρω και την ενημέρωση των ασφαλισμένων σας.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γ. ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ

ΘΕΜΑ: Σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 56 του νόμου 3996/2011 «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις» - Ασφάλιση Μελών Αγροτικών Συνεταιρισμών

Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 170/τ.Α/05.08.2011 δημοσιεύτηκε ο νόμος 3996/2011 «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις» στον οποίο περιλαμβάνονται οι διατάξεις του άρθρου 56 που αφορούν στην ασφάλιση των μελών αγροτικών συνεταιρισμών.
Επειδή κατά το παρελθόν είχαν προκύψει πολλά ερωτήματα όσον αφορά στην ασφάλιση των μελών των αγροτικών συνεταιρισμών, με τις διατάξεις του άρθρου αυτού επιχειρείται η αποσαφήνιση του ασφαλιστικού καθεστώτος των προσώπων αυτών.
Παρόλο που οι διατάξεις είναι σαφείς θεωρούμε απαραίτητο να επισημάνουμε ότι σε καμμία περίπτωση δεν υπάγονται στην ασφάλιση οποιουδήποτε ασφαλιστικού οργανισμού τα μέλη των αγροτικών συνεταιρισμών με βάση και κριτήριο την ιδιότητά τους αυτή. Η ασφάλισή τους στον ΟΓΑ ή στον ΟΑΕΕ συνδέεται με τις άλλες ιδιότητες-απασχολήσεις-επαγγέλματά τους και ασφαλίζονται στους οργανισμούς αυτούς ανάλογα με τα εισοδήματά τους που προέρχονται από τη δραστηριότητα του μέλους του αγροτικού συνεταιρισμού.
Τονίζουμε στο σημείο αυτό ότι σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του ίδιου άρθρου στις περιπτώσεις συνταξιούχων ασφαλιστικών οργανισμών κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, πλην ΟΓΑ καθώς και συνταξιούχοι του Δημοσίου ή του ΝΑΤ που είναι μέλη αγροτικών συνεταιρισμών και υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ, δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 16 του ν. 3863/2010 και το άρθρο 42 του ν. 3996/2011 περί απασχόλησης συνταξιούχων.
Επισημαίνουμε επίσης ότι στις περιπτώσεις ασφάλισης στον ΟΑΕΕ μελών αγροτικών συνεταιρισμών με προϋποθέσεις διαφορετικές από τις προβλεπόμενες από τις διατάξεις της παραγράφου 6 του κοινοποιούμενου άρθρου, τα πρόσωπα αυτά δικαιούνται, με αίτησή τους, να ζητήσουν την επιστροφή, ατόκως, των ασφαλιστικών εισφορών τους ως αχρεωστήτως καταβληθείσες. Διαφορετικά εφαρμόζονται οι διατάξεις περί διαδοχικής ασφάλισης.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γ. ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ

ΘΕΜΑ: Σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 41 του νόμου 3996/2011 «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις» - Αναγνώριση χρόνων ειδικών κατηγοριών ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ

Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 170/τ.Α/05.08.2011 δημοσιεύτηκε ο νόμος 3996/2011 «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις» στον οποίο περιλαμβάνονται οι διατάξεις του άρθρου 41 «Αναγνώριση χρόνων ειδικών κατηγοριών», οι οποίες αφορούν στον ΟΑΕΕ και τους ασφαλισμένους του.
Συγκεκριμένα:
1. Με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 6 του άρθρου αυτού επαναφέρεται το δικαίωμα των ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ να αναγνωρίσουν, με εξαγορά, ως συντάξιμο το χρόνο της αποδεδειγμένης άσκησης του επαγγέλματός τους οποτεδήποτε πριν την εγγραφή τους στα μητρώα των πρώην Ταμείων τους (ΤΑΕ, ΤΕΒΕ, ΤΣΑ).
Παρόλο που οι διατάξεις αυτές είναι σαφείς, σας επισημαίνουμε τα παρακάτω:
Δεν δικαιούνται να αναγνωρίσουν το χρόνο αυτό οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ οι οποίοι κατά το χρόνο άσκησης του επαγγέλματός τους χωρίς την εγγραφή στον οικείο φορέα και την καταβολή των ανάλογων εισφορών, είχαν ασφαλιστεί σε άλλο φορέα κύριας ασφάλισης (της ημεδαπής ή της αλλοδαπής) ή το Δημόσιο σύμφωνα με οποιεσδήποτε άλλες καταστατικές ή γενικές διατάξεις ή αποφάσεις Διοικητικών Συμβουλίων ασφαλιστικών οργανισμών, εφόσον ο χρόνος αυτός δεν αφορούσε υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση, καθώς και όσοι με αίτησή τους είχαν εξαιρεθεί νόμιμα από την ασφάλιση του ΟΑΕΕ.
Παράδειγμα 1: Ασφαλισμένος του πρώην ΤΑΕ ο οποίος αποδεδειγμένα ασκούσε το επάγγελμά του από το 1983 μέχρι το 1988, χωρίς να έχει εγγραφεί στο πρώην ΤΑΕ. Κατά την περίοδο αυτή είχε ασφαλιστεί και στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ. Ο ασφαλισμένος αυτός δεν έχει δικαίωμα αναγνώρισης του χρόνου αυτού. Εάν ο ίδιος είχε ασφάλιση κατά περιόδους π.χ. στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ. (μερική ή πλήρη ασφάλιση) το δικαίωμά του για την αναγνώριση του χρόνου προεγγραφής θα περιοριστεί μόνο στο χρόνο, όχι μικρότερο του μήνα, κατά τον οποίο δεν είχε άλλη παράλληλη κύρια ασφάλιση.
Παράδειγμα 2: Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ προερχόμενος από το ΤΕΒΕ ασκούσε το επάγγελμά του από το 1989 έως το 1995 χωρίς να έχει εγγραφεί στα μητρώα του Ταμείου του. Ο ασφαλισμένος αυτός είχε ζητήσει και λάβει νόμιμα βεβαίωση εξαίρεσης από την ασφάλιση του πρώην ΤΕΒΕ. Στην περίπτωση αυτή δεν δικαιούται να αναγνωρίσει το χρόνο αυτό. Εξυπακούεται ότι αν υπάρχει χρονικό διάστημα για το οποίο ούτε είχε εξαίρεση ούτε ασφαλιζόταν στο πρώην ΤΕΒΕ ή άλλο φορέα κύριας ασφάλισης (της ημεδαπής ή της αλλοδαπής) ή το Δημόσιο, έχει το δικαίωμα να αναγνωρίσει το συγκεκριμένο διάστημα.
2. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στο θέμα της ισχύος των διατάξεων αυτών και στους ασφαλισμένους που έχουν αυτό το δικαίωμα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις η έναρξη ισχύος τους ανατρέχει στην 01.01.2011 και αφορά μόνο στους ασφαλισμένους οι προϋποθέσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος των οποίων επηρεάστηκαν από τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, οι οποίες έχουν έναρξη ισχύος την 01.01.2011.
Παράδειγμα 1: Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που κατά την 31.12.2010 είχε συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας του και 35 έτη ασφάλισης δεν έχει δικαίωμα αναγνώρισης του χρόνου προεγγραφής, δεδομένου ότι έχει ήδη θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν την 01.01.2011 και κατά συνέπεια δεν έχει δικαίωμα αναγνώρισης του χρόνου ούτε για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξής του.
Παράδειγμα 2: Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που έχει συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας του και 15 έτη ασφάλισης είτε μέχρι την 31.12.2010 είτε μετά την 01.01.2011, δεν έχει δικαίωμα αναγνώρισης του χρόνου προεγγραφής δεδομένου ότι δεν έχει επηρεαστεί από τις αλλαγές των συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων που προβλέπει το άρθρο 10 του ν. 3863/2010. Εξυπακούεται ότι ο εν λόγω ασφαλισμένος δεν έχει δικαίωμα αναγνώρισης του χρόνου αυτού ούτε για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξής του.
Παράδειγμα 3: Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που το 2011 έχει συμπληρώσει το 59ο έτος της ηλικίας του και 32 έτη ασφάλισης. Ο ασφαλισμένος αυτός έχει δικαίωμα να αναγνωρίσει μέχρι 4 έτη χρόνου προεγγραφής εντός του 2011 ώστε να συμπληρώσει τα 36 έτη ασφάλισης που απαιτούνται για το έτος αυτό και με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας του να συνταξιοδοτηθεί. Για τον ασφαλισμένο αυτό ο χρόνος αναγνώρισης υπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.
Παράδειγμα 4: Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που το 2011 έχει συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας του και 36 έτη πραγματικής ασφάλισης μπορεί άμεσα να συνταξιοδοτηθεί. Ο ασφαλισμένος αυτός έχει το δικαίωμα της αναγνώρισης 4 χρόνων προεγγραφής προκειμένου να προσαυξηθεί η σύνταξή του.
3. Στο σημείο αυτό κρίνεται απαραίτητο να τονίσουμε τους περιορισμούς που τίθενται με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου αυτού σύμφωνα με τις οποίες τα έτη του χρόνου προεγγραφής που αναγνωρίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού συμψηφίζονται με οποιοδήποτε άλλο χρόνο έχει τυχόν αναγνωριστεί ή πρόκειται να αναγνωριστεί σε οποιοδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης (της ημεδαπής ή της αλλοδαπής) ή το Δημόσιο, σύμφωνα με οποιεσδήποτε άλλες καταστατικές ή γενικές διατάξεις ή αποφάσεις Διοικητικών Συμβουλίων ασφαλιστικών οργανισμών εφόσον ο χρόνος αυτός δεν αφορούσε υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση και έχει αναγνωριστεί μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου. Ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να ξεπερνά σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση της διάταξης τα 4 χρόνια για το έτος 2011, τα 5 χρόνια για το έτος 2012, τα 6 χρόνια για το έτος 2013 και τα 7 χρόνια για το έτος 2014 και εφεξής.
Επισημαίνεται ότι η αίτηση αναγνώρισης και για τα 7 έτη μπορεί να υποβληθεί οποιαδήποτε χρονική στιγμή, από το 2011 έως το 2014, αρκεί ο ασφαλισμένος να συνταξιοδοτηθεί μετά το 2014.
Παράδειγμα 1: Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που έχει χρόνο προεγγραφής στο πρώην Ταμείο του 8 έτη από 1976 έως το 1983 και θα συνταξιοδοτηθεί μετά το 2014. Ο ασφαλισμένος αυτός έχει δικαίωμα να αναγνωρίσει χρόνο προεγγραφής έως 5 χρόνια, συνολικά δε πλασματικό χρόνο έως 7 χρόνια μέχρι το 2014. Εάν έχει αναγνωρίσει κατά το παρελθόν δύο χρόνια της στρατιωτικής του υπηρεσίας, έχει δικαίωμα να αναγνωρίσει συνολικά 5 έτη, από τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει είτε όλα τα 5 έτη χρόνου προεγγραφής είτε οποιοδήποτε πλασματικό χρόνο που προβλέπεται από τα άρθρα 39 και 40 του ίδιου νόμου. Τα έτη αυτά μπορεί να τα αναγνωρίσει οποτεδήποτε αρκεί να συνταξιοδοτηθεί μετά το 2014.
4. Εφιστούμε την προσοχή στην εφαρμογή του τέταρτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού. Η εξόφληση του ποσού της εξαγοράς του ανωτέρω χρόνου προεγγραφής θα πρέπει να έχει συντελεστεί κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης και δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση αυτή οι διατάξεις του άρθρου 43 «Έναρξη καταβολής σύνταξης σε οφειλέτη».
5. Το θέμα της απόδειξης της πραγματικής άσκησης του επαγγέλματος για το χρονικό διάστημα του οποίου ζητείται η αναγνώριση θα ρυθμιστεί με Απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ύστερα από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΕΕ, η οποία έχει ζητηθεί ήδη με το Φ10035/οικ.18733/717/08.08.2011 έγγραφό μας.
6. Τέλος, για τους χρόνους αναγνώρισης των άρθρων 39 και 40 ισχύει η Εγκύκλιος του Υπουργείου Φ80000/οικ.9240/597/11.08.2011, την οποία μπορείτε να αναζητήσετε στον ιστότοπο της Διαύγειας diavgeia.gov.gr, με Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης (ΑΔΑ) 4ΑΜΩΛ-Ψ5Β.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γ. ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ

ΘΕΜΑ: Γνωστοποίηση διατάξεων

Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 170, τεύχος Α΄ δημοσιεύτηκε ο ν. 3996/2011 «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις». 
Με τις διατάξεις του άρθρου 83 του οποίου τροποποιούνται και συμπληρώνονται κυρίως διατάξεις του Καταστατικού Ασφάλισης και Συνταξιοδότησης Αγροτών. Για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών, παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες:
Με τη διάταξη της  παραγρ. 1, παρέχεται η δυνατότητα επιστροφής ασφαλιστικών εισφορών, που έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως  στον ΟΓΑ, εφόσον υποβληθεί σχετική αίτηση από τον δικαιούχο καθώς και συμψηφισμού των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών με τυχόν οφειλές του δικαιούχου από αχρεωστήτως καταβληθείσες συντάξεις ή άλλες παροχές. 
Επίσης, προσδιορίζονται τα πρόσωπα στα οποία θα επιστρέφονται οι εισφορές σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου.
Με τη διάταξη της παραγρ. 2 προβλέπεται ότι, η υπαγωγή στην ασφάλιση του  Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών, διακόπτεται μεταξύ άλλων λόγων και στην περίπτωση που ο Οργανισμός ζητήσει  εγγράφως στοιχεία, προκειμένου να διαπιστωθεί αν εξακολουθούν να συντρέχουν στο πρόσωπο του ασφαλισμένου οι προϋποθέσεις υπαγωγής στην ασφάλιση και τα στοιχεία αυτά δεν προσκομισθούν από τον ασφαλισμένο εντός 6 μηνών. Παρέχεται δε δυνατότητα επανεγγραφής στα μητρώα ασφαλισμένων του οργανισμού από το μήνα που συμπληρώνονται οι σχετικές προϋποθέσεις.
Με τη διάταξη της παραγρ. 3 , παρέχεται η δυνατότητα επανεξέτασης από τον Διοικητή του ΟΓΑ εκτός άλλων και υποθέσεων για ανάκληση ή τροποποίηση αποφάσεων, περί εγγραφής στα Μητρώα Ασφαλισμένων, στην περίπτωση που κατά την κρίση του δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής στην ασφάλιση του Οργανισμού.
Με τη διάταξη της παραγρ. 4,  δίδεται η δυνατότητα στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΓΑ να εξοφλήσουν δαπάνες του Οργανισμού, που οφείλονται μέχρι τη δημοσίευσή του, σε θεραπευτήρια και ασφαλισμένους του και οι οποίες παρέμεναν ανεξόφλητες για το λόγο ότι κατά τον έλεγχο των παραστατικών στη σχετική πράξη είχε διατυπωθεί από τα αρμόδια όργανα «επιφύλαξη», με περαιτέρω συνέπεια τη μη έγκριση από τον οικείο Πάρεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου των σχετικών ποσών.
Επίσης, με την ίδια διάταξη ορίζεται ότι, για την εκκαθάριση και απόδοση δαπανών νοσοκομειακής περίθαλψης από τον Οργανισμό στα πάσης φύσεως θεραπευτήρια (κρατικά νοσοκομεία, θεραπευτήρια κοινωφελών ιδρυμάτων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ιδιωτικά θεραπευτήρια με τα οποία ο ΟΓΑ συνάπτει συμβάσεις) ακολουθείται η ίδια διαδικασία που προβλέπεται από την αριθ. 400/106/1979/Β,191) Υπουργική Απόφαση (τρόπος ελέγχου των υποβληθεισών παραστατικών).
Με τη διάταξη της  παραγρ. 5 προβλέπεται ότι, για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών συνυπολογίζεται πέραν του χρόνου συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας από τον Κλάδο και ο χρόνος συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας από τον ΟΓΑ για τον οποίο δεν έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές (βασική προνοιακή σύνταξη).

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γ. ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ

ΘΕΜΑ: Γνωστοποίηση δημοσίευσης του ν. 4002/2011 /180 Α΄/22-8-2011. Σύνταξη λόγω θανάτου στον επιζώντα σύζυγο από φορείς και τομείς επικουρικής ασφάλισης, οι ασφαλισμένοι των οποίων συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο ή με καθεστώς εξομοιούμενο με αυτό του Δημοσίου.
 
Σας γνωρίζουμε ότι  στο ΦΕΚ 180 Α΄ / 22-8-2011 δημοσιεύτηκε  ο νόμος  4002/2011 «Τροποποίηση της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου - Ρυθμίσεις για την ανάπτυξη και τη δημοσιονομική εξυγίανση - Θέματα αρμοδιότητας Υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Τουρισμού και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης»   και συγκεκριμένα στο άρθρο 2 «Λοιπές συνταξιοδοτικές διατάξεις» περιλαμβάνεται η διάταξη της περίπτωσης β.  της παραγράφου 5, η οποία αφορά τη συνταξιοδότηση λόγω θανάτου των επιζώντων συζύγων από τους φορείς και     τομείς επικουρικής ασφάλισης, οι ασφαλισμένοι των οποίων συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο ή με καθεστώς εξομοιούμενο με αυτό του Δημοσίου, σύμφωνα με  την παρ. 9 του άρθρου 4 του νόμου ν. 3620/2007.
Ειδικότερα, στην περ. β. της παρ. 5 του άρθρου 2   ορίζονται, κατά εδάφιο τα ακόλουθα:
Στο πρώτο εδάφιο προβλέπεται  ότι, οι επιζώντες των συζύγων που έχουν δικαιωθεί κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 4 παρ. 9 του ν.3620/2007 σύνταξη λόγω θανάτου από το Δημόσιο ή από φορέα κύριας ασφάλισης με καθεστώς εξομοιούμενο με αυτό του Δημοσίου, δικαιούνται την αντίστοιχη για την αυτή αιτία σύνταξη και από τον επικουρικό τους φορέα - τομέα, ανεξάρτητα από την ημερομηνία που έχει επέλθει ο θάνατος, κατά τα οριζόμενα και με τους περιορισμούς που προβλέπονται στον αντίστοιχο φορέα κύριας ασφάλισης.
Με την ανωτέρω ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα στους επιζώντες των συζύγων, στους οποίους,  από 1-1-2008 και μετά, χορηγούνται  δύο συντάξεις από το Δημόσιο, μία από ίδιο  δικαίωμα και μία από μεταβίβαση λόγω θανάτου του/της συζύγου, κατ’ εφαρμογή της παρ. 9 του άρθρου 4 του ν. 3620/2007, να δικαιούνται την αντίστοιχη για την αυτή αιτία σύνταξη λόγω θανάτου και από τον επικουρικό τους φορέα – τομέα, που τους χορηγεί και σύνταξη  από δικό τους δικαίωμα,  με τους περιορισμούς που προβλέπονται στην προαναφερόμενη διάταξη και ισχύουν στον αντίστοιχο φορέα  κύριας ασφάλισης (Δημόσιο), δηλαδή η μία από τις δύο συντάξεις που χορηγεί ο φορέας - τομέας επικουρικής ασφάλισης στους δικαιούχους θα καταβάλλεται, κατόπιν επιλογής τους, μειωμένη κατά 75%.
Είναι προφανές ότι, τα καλυπτόμενα από την εν λόγω διάταξη πρόσωπα είναι μόνον οι επιζώντες των συζύγων, στους οποίους  χορηγείται διπλή σύνταξη από  το Δημόσιο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην  παρ. 9 του άρθρου 4 του ν. 3620/2007. Στα εν λόγω πρόσωπα  τόσο η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού  δικαιώματος λόγω θανάτου του/της συζύγου  όσο και ο υπολογισμός της σύνταξής τους πραγματοποιείται  σύμφωνα με τις γενικές ή καταστατικές διατάξεις  που ισχύουν για τον κάθε  φορέα - τομέα επικουρικής ασφάλισης και  η συνταξιοδότησή τους από τους φορείς αυτούς συναρτάται άμεσα από την προηγούμενη συνταξιοδότησή τους για την αυτή αιτία από το Δημόσιο.
Επισημαίνεται ότι, το πεδίο εφαρμογής της ρύθμισης αφορά τους φορείς και τομείς επικουρικής ασφάλισης, οι ασφαλισμένοι των οποίων συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο ή με καθεστώς εξομοιούμενο με αυτό του Δημοσίου και συγκεκριμένα το ΤΕΑΔΥ και οι Τομείς του «ΤΑΔΚΥ» και «ΤΕΑΠΟΚΑ», οι Τομείς του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΤΕΑΠΑΣΑ - «ΤΕΑΥΑΠ», «ΤΕΑΕΧ» και «ΤΕΑΥΠΣ» καθώς και εκείνοι οι Τομείς επικουρικής ασφάλισης που συνταξιοδοτούν ασφαλισμένους στους οποίους έχει χορηγηθεί κύρια σύνταξη  από το Δημόσιο ή από άλλο φορέα   με καθεστώς όμοιο με αυτό του Δημοσίου, όπως ο Τομέας «ΤΕΑΠ-ΕΛΤΑ» του ΤΑΥΤΕΚΩ,  στους  οποίους  για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για επικουρική σύνταξη  λόγω θανάτου στον επιζώντα σύζυγο απαιτείται η συμπλήρωση των απαιτούμενων προϋποθέσεων συνταξιοδότησης του κύριου φορέα ασφάλισης και για τη χορήγηση της επικουρικής σύνταξης είναι απαραίτητη η προηγούμενη συνταξιοδότηση για την αυτή αιτία από το  φορέα κύριας ασφάλισης.
Με βάση τα παραπάνω, οι επιζώντες των συζύγων που δικαιούνται ή έχουν δικαιωθεί  διπλή σύνταξη από  το Δημόσιο, μία από δικό τους δικαίωμα και μία από μεταβίβαση λόγω θανάτου του/της συζύγου στην οποία δεν συντρέχουν συνδικαιούχα τέκνα, θα  δικαιούνται και από τους προαναφερόμενους φορείς – τομείς τις αντίστοιχες για την αυτή αιτία  συντάξεις,  με τους περιορισμούς που ορίζονται  στην  παρ. 9 του άρθρου 4 του ν. 3620/2007,  δηλαδή η μία από τις δύο συντάξεις θα τους καταβάλλεται μειωμένη κατά 75%, αφού προηγούμενα με υπεύθυνη δήλωσή τους προς τον φορέα – τομέα επιλέξουν σε ποια από τις δύο συντάξεις επιθυμούν να γίνει η μείωση αυτή.
Στο δεύτερο εδάφιο ορίζεται ρητά ότι, οι αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν ήδη υποβληθεί στους φορείς – τομείς από επιζώντες συζύγους που ο θάνατος του/της συζύγου τους έχει επέλθει πριν από την 15-7-2011 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του  άρθρου 13 του ν.3863/2010) και είναι σε εκκρεμότητα κρίνονται οίκοθεν από τις αρμόδιες υπηρεσίες των φορέων – τομέων και τα οικονομικά αποτελέσματα επέρχονται από την ημερομηνία  έναρξης ισχύος της διάταξης αυτής, δηλαδή από 22-8-2011.
Εξυπακούεται ότι, για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που θα υποβληθούν μετά την 22α-8-2011 τα οικονομικά αποτελέσματα θα επέρχονται  από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης στο φορέα - τομέα. για τους θανάτους που έχουν επέλθει πριν από την 22α-8-2011, ενώ για τους θανάτους που επέρχονται μετά την ημερομηνία αυτή η έναρξη της συνταξιοδότησης είναι σύμφωνα με τα οριζόμενα στην καταστατική διάταξη του κάθε φορέα-τομέα.
Τέλος, παρακαλούμε τις  αρμόδιες υπηρεσίες των φορέων - τομέων για την άμεση υλοποίηση της διάταξης και είμαστε στη διάθεσή σας για την παροχή οποιασδήποτε διευκρίνισης ή πληροφορίας.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γ. ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ 

ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών σχετικά με την ανάκληση αποφάσεων αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας
Σχετ.: Το Α.Π. Α31/1107/15.11.2010 έγγραφο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
              
Με αφορμή το ανωτέρω σχετικό έγγραφο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με το οποίο ζητούνται οδηγίες όσον αφορά το θέμα της δυνατότητας ανάκλησης αποφάσεων αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας ασφαλισμένων που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται από την ανωτέρω ημερομηνία με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, όπως ισχύει, προκειμένου να έχουν εφαρμογή οι ευνοϊκότερες διατάξεις της παρ. 18 του ίδιου άρθρου, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Οι πράξεις αναγνώρισης χρόνου προϋπηρεσίας (και ειδικότερα στρατιωτικής υπηρεσίας), οι οποίες εκδίδονται από τους ασφαλιστικούς Οργανισμούς κατ’ εφαρμογή συγκεκριμένων, ειδικών διατάξεων και με βάση τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά (επίσημα πιστοποιητικά υπηρεσιακών μεταβολών, βεβαιώσεις, κ.λ.π.), αποτελούν ισχυρές διοικητικές πράξεις και παράγουν διοικητικό δεδικασμένο.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ.5 του ν.861/79, οι οποίες είναι ειδικές και έχουν εφαρμογή για τις αποφάσεις που εκδίδονται από τους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς, οι αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου προϋπηρεσίας και απονομής πάσης φύσεως παροχών των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, αρμοδιότητας του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών, δύνανται να αναθεωρούνται: α. οποτεδήποτε, εάν στηρίζονται σε ψευδείς καταθέσεις μαρτύρων ή σε πλαστά ή νοθευμένα έγγραφα, εφόσον τα περιστατικά αυτά προκύπτουν από αμετάκλητη δικαστική απόφαση, και β. εντός εύλογου διαστήματος, εάν προκύψουν νέα κρίσιμα έγγραφα ή υπήρξε αποδεδειγμένη πλάνη περί τα πράγματα ή διαπιστώθηκαν λογιστικά λάθη. Επομένως η αναθεώρηση των εν λόγω αποφάσεων με βάση τις ανωτέρω διατάξεις του ν. 861/79 χωρεί μόνο για τους συγκεκριμένους λόγους που αναφέρονται σε αυτές.
Τα ανωτέρω κάμπτονται και  μπορεί να γίνει δεκτή η αίτηση για ανάκληση νόμιμης διοικητικής πράξης, με την οποία τυχόν επανέρχεται ο ενδιαφερόμενος, σε περίπτωση μεταβολής της νομοθεσίας, μεταβολής της νομολογίας του ΣτΕ ή πλάνης περί τα πράγματα.
Με τις διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 18 του ν.3863/2010, όπως ισχύει, επέρχεται μεταβολή στο νομoθετικό πλαίσιο με το οποίο πραγματοποιείται η αναγνώριση του χρόνου της στρατιωτικής υπηρεσίας, εφόσον το ποσό της εξαγοράς καταβάλλεται μειωμένο κατά 30-50% για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 και εφεξής με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται από αυτήν την ημερομηνία και εφεξής με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3863/2010. 
Κατόπιν των ανωτέρω και με το δεδομένο ότι, αρμόδιο όργανο στην προκειμένη περίπτωση για την ανάκληση ατομικής διοικητικής πράξης είναι εκείνο που την εξέδωσε ή που είναι αρμόδιο για την έκδοσή της (άρθρο 21 του ν.2690/99-Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας), οι αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής θητείας θα αντιμετωπίζονται ως εξής:
Α. Προκειμένου για αποφάσεις που δεν έχουν κοινοποιηθεί ακόμα στον ασφαλισμένο, αυτές ανακαλούνται οίκοθεν από την Υπηρεσία, η οποία θα προβαίνει σε επανυπολογισμό του ποσού της εξαγοράς με βάση τις νέες τρέχουσες αποδοχές όπως αυτές διαμορφώνονται κατά τον τελευταίο πλήρη μήνα απασχόλησης του ασφαλισμένου.
Β. Για τις αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας που βρίσκονται στο στάδιο:
- καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών με δόσεις, όπου έχει καταβληθεί μέρος, αλλά όχι το σύνολο των εισφορών
- εφάπαξ καταβολής, δηλαδή εντός της τρίμηνης προθεσμίας, ή έχει ήδη παρέλθει άπρακτη η ανωτέρω προθεσμία και πρόκειται να γίνει μετατροπή σε εξόφληση σε δόσεις,
η ανάκληση μπορεί να γίνει μόνο εφόσον υποβληθεί σχετική αίτηση από τον ενδιαφερόμενο. Η αίτηση αυτή εξετάζεται και εκδίδεται νέα απόφαση, αφού  επανυπολογιστεί  το συνολικό ποσό εξαγοράς με βάση τις νέες τρέχουσες αποδοχές - όπως προαναφέρθηκε στην περίπτωση Α. Η έκπτωση που προβλέπεται στην παρ. 18 του άρθρου 10 του ν.3863/2010, όπως ισχύει, γίνεται επί του νέου ποσού που θα προκύψει. Εάν έχουν ήδη καταβληθεί κάποιες εισφορές, τα αντίστοιχα ποσά θα αφαιρεθούν από το νέο τελικό ποσό.
Σημειώνεται ότι, δεν ανακαλούνται αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής θητείας για τις οποίες έχει καταβληθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 3863/2010 το σύνολο των αναλογουσών ασφαλιστικών εισφορών. Δυνατότητα ανάκλησης υφίσταται μόνο σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος έχει εξοφλήσει τις εισφορές μετά την 15.7.2010 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου) και εφόσον υποβάλει αίτημα επιστροφής αυτών.
Σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υποβληθεί εκ μέρους του και αίτηση ανάκλησης της απόφασης και πρέπει να ενημερώνεται ότι θα χωρήσει επανυπολογισμός των εισφορών αναγνώρισης με βάση τις νέες τρέχουσες αποδοχές του.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γ. ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ